Ναζίμ Χικμέτ: Ο «ρομαντικός επαναστάτης» ποιητής

Η «ανήσυχη φωνή» της Τουρκίας

 «Σίγησε» πριν από 52 χρόνια αυτόν τον μήνα. Ο Ναζίμ Χικμέτ πέθανε στις 3 Ιουνίου του 1963, εξόριστος στη Μόσχα, αφήνοντας πίσω του ένα έργο- ύμνο στη ζωή και την ελευθερία.

Μία από τις σημαντικότερες μορφές της τουρκικής 

ποίησης του 20ου αιώνα, πάντα ρομαντικός αλλά και πιστός στις κομμουνιστικές του ιδέες, ο Ναζίμ Χικμέτ έγινε η φωνή των καταπιεσμένων και όσων φυλακίστηκαν για τις πολιτικές τους ιδέες.

 Η πολιτική του δράση και οι κομμουνιστικές του ιδέες τον «έστειλαν» στη φυλακή για πολλά χρόνια. Παρ' όλαυτά το ανήσυχο πνεύμα του Χικμέτ δεν μπόρεσε να εγκλωβιστεί στους τέσσερις τοίχους του κελιού του.

Το ποιητικό του έργο διακρίνεται για τον έντονο λυρισμό του και την ελευθερία στη φόρμα, την οποία εισήγαγε ο Χικμέτ στην τουρκική λογοτεχνία, επηρεασμένος από το ρεύμα του ρωσικού φουτουρισμού.

Ξέρουμε κ’ οι δύο, αγαπημένη,

μας έμαθαν:

να πεινάμε, να κρυώνουμε,

να πεθαίνουμε στην κούραση

και να ζούμε μακριά ο ένας απ’ τον άλλο.

Δε μας ανάγκασαν ακόμα να σκοτώσουμε

και δε μας σκότωσαν ακόμα.

Ξέρουμε κ’ οι δυο, αγαπημένη,

μπορούμε να μάθουμε στους άλλους:

να αγωνίζονται για τους ανθρώπους,

και κάθε μέρα λίγο πιο βαθιά,

λίγο πιο ωραία

ν’ αγαπάνε...

Σε μετάφραση Πέτρου Μάρκαρη

 Ο έρωτας για τη γυναίκα του, την Πιραγιέ, «γκρέμισε» κάθε τοίχο της φυλακής, ενώ το πάθος του για τη ζωή και την ελευθερία, όπως αποτυπώθηκε και στα ποιήματά του, τον έκαναν σύμβολο για την τούρκικη και όχι μόνο αριστερά.

«Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή

που δεν την αρμενίσαμε ακόμα.

Το πιο όμορφο παιδί δε μεγάλωσε ακόμα.

Τις πιο όμορφες μέρες,

τις πιο όμορφες μέρες μας, δεν τις ζήσαμε ακόμα.

Δεν τις ζήσαμε ακόμα.

Κι ό,τι πιο όμορφο,

Κι ό,τι πιο όμορφο θα `θελα να σου πω,

Δε στο `πα ακόμα, δε στο `πα ακόμα».

Απόδοση Γιάννη Ρίτσου

Ο Γιάννης Ρίτσος ο «δικός» μας στρατευμένος στην αριστερά ποιητής μετέφρασε πολλά από τα ποιήματα του Χικμέτ, τον οποίο είχε γνωρίσει και προσωπικά, ενώ πολλά από αυτά μελοποίησαν ο Μάνος Λοΐζος και ο Θάνος Μικρούτσικος, βάζοντας στα χείλια και του ελληνικού κοινού τους διαχρονικούς του στίχους.

 stokokkino.g