Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2015

Απελευθέρωση των Τρικάλων από την Γερμανική Κατοχή 1941-1944



Την 18η Οκτωβρίου 1944

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
 
Η σύμπτυξη των γερμανικών ναζιστικών στρατευμάτων από την περιοχή των Τρικάλων άρχισε από την 15η Οκτωβρίου 1944, μια σύμπτυξη που έδειχνε ότι η εγκατάλειψη της πόλης από τα ναζιστικά γερμανικά στρατεύματα Κατοχής ήταν πλέον ζήτημα λίγων ημερών.

Δύο κατευθύνσεις είχε κυρίως η σύμπτυξη των ναζιστικών γερμανικών τμημάτων που έδρευαν στην περιοχή Τρικάλων. Μια προς την κατεύθυνση της Λάρισας και ή άλλη προς την Καλαμπάκα-Γρεβενά-Κοζάνη ή Γιάννινα.

Ήδη, οι αντιστασιακές ομάδες των Τρικάλων των Ελασιτών και των Εαμίτων από τις επαφές-συνδέσμους που είχαν με γερμανούς αξιωματούχους μέσα από τη γερμανική διοίκηση Τρικάλων, 


γνώριζαν ότι σε λίγες μέρες επίκειται μεγάλη μεταφορά στρατιωτικού υλικού και ανδρών, οι οποίοι είχαν ειδοποιηθεί πριν από δύο μέρες.

Αλλά και από την συμπεριφορά των απλών γερμανών στρατιωτών της φρουράς των Τρικάλων φαινόταν, για πρώτη φορά, ο προσωρινός χαρακτήρας φύλαξης των επίμαχων σημείων της πόλης. Τους πρόδιδε κυρίως η κατήφεια στα πρόσωπά τους που σε τίποτα δεν έμοιαζε με την αλαζονική περηφάνια των προηγούμενων μηνών, όταν η πλάστιγγα των στρατιωτικών επιχειρήσεων δεν είχε γείρει ακόμη προς την πλευρά των Συμμαχικών δυνάμεων εναντίον του Ναζιστικού Άξονα.

Από την 16η του μηνός Οκτωβρίου μια πρωτόγνωρη βουβαμάρα είχε σκεπάσει όλη την πόλη. Η κινητικότητα των οχημάτων που παρατηρήθηκε στην πόλη μετά την 12η Οκτωβρίου ήταν εντελώς ασυνήθιστη και προμήνυε ότι κάτι σημαντικό θα συμβεί τις επόμενες μέρες.


                                                   Λίγο πριν την Αναχώρηση 

Τη βουβαμάρα των Τρικαλινών τη διαδέχτηκε ο φόβος τις επόμενες μέρες, από το ενδεχόμενο ότι οι ναζιστικές γερμανικές δυνάμεις, φεύγοντας θα βομβαρδίσουν την πόλη ή θα ανατινάξουν κομβικά σημεία επικοινωνίας για να καθυστερήσουν τυχόν στρατιωτική προσβολή που θα επιχειρούσαν ομάδες Ελασιτών κατά την οπισθοχώρησή τους.

Ήδη, από ενέδρα αντιστασιακών ομάδων Ελασιτών στις 16 Οκτωβρίου γερμανικά στρατιωτικά τμήματα που κατευθυνόταν από Τρίκαλα προς Λάρισα επλήγησαν κοντά στο Ζάρκο με μεγάλες απώλειες.

Πολλοί τρικαλινοί φοβόταν τον πληγωμένο εγωισμό των ανώτερων αξιωματούχων των γερμανικών δυνάμεων που ορισμένοι στα Τρίκαλα είχαν ιδιαιτέρως διακριθεί για τη σκληρότητά τους ή τον φόβο που ήταν έντονα ζωγραφισμένος στα πρόσωπα των αξιωματούχων της Βέρμαχτ τους τελευταίους μήνες μη τυχόν και ξεσπάσει επάνω τους, όταν άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι η ήττα τους ήταν πια αναπότρεπτη.

Μόνο μερικές μικρές ομάδες(5-10 παιδιών), Αετόπουλα, από τις βλάχικες συνοικίες των Κουτσομύλιων και της Αγίας Μονής από εννιά μέχρι δεκαπέντε χρόνων, τα οποία δεν καταλάβαιναν τι θα πει φόβος, κατά τη διέλευση των στρατιωτικών Καμιονιών σε πλήρη παραλλαγή με κλαδιά και φύλα, ερχόμενα από την Αθήνα και τις ενδιάμεσες πόλεις με κατεύθυνση Καλαμπάκα-Γρεβενά-Κοζάνη ή Γιάννινα, σταθμεύοντας για λίγο σε κάποια σημεία της πόλης, με τη πρόφαση, πουλώντας διάφορα φρούτα της εποχής, κυρίως σταφύλια, ή ζητώντας σοκολάτες από τους επιβαίνοντες τους κολλούσανε στο πίσω μέρος των οχημάτων μαγνητικές «χελώνες».


                                                       Αετόπουλα της Θεσσαλονίκης

 Οι μαγνητικές «χελώνες» ήταν εκρηκτικοί μηχανισμοί με ωρολογιακό μηχανισμό, οι οποίες έσκαγαν μετά από μισή ή μια ώρα, ανάλογα με τη ρύθμιση τους και τις προμηθεύονταν από τους Άγγλους, οι οποίοι τις έριχναν με αλεξίπτωτα πάνω στα κοντινά βουνά κατά κόρον.

Ο Τρικαλινός λαός από μέρες βρισκόταν σε μια ανήσυχη αναμονή, καθώς είχαν πληροφορηθεί από τα ραδιόφωνα τους που άκουγαν κρυφά τα βράδια, αλλά και από διαδόσεις που κυκλοφορούσαν από στόμα σε στόμα ότι πλησιάζει το τέλος της βάρβαρης Κατοχής και η αναχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων θα ξεκινούσε ώρα με την ώρα.
Ήδη, η Αθήνα από την 12η Οκτωβρίου ήταν πια μια ελεύθερη πόλη, γεγονός που σηματοδοτούσε και για την υπόλοιπη Ελλάδα το τέλος της πιο βάρβαρης Κατοχής που γνώρισε η Ελλάδα καθ΄όλη τη διάρκεια του 20ου αι.

Το απόγευμα της 17ης Οκτωβρίου1944 οι Γερμανοί διατάσουν γενική απαγόρευση της κυκλοφορίας και οι Τρικαλινοί όσοι εκείνη την ώρα κυκλοφορούσαν στους δρόμους κλείστηκαν στα σπίτια τους και ασφάλισαν με οποιοδήποτε μέσο πόρτες και παράθυρα.

Στις 18 Οκτωβρίου 1944 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα η τριμελής κυβερνητική επιτροπή, προετοιμάζοντας το έδαφος για την έλευση της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας με τον Γεώργιο Παπανδρέου. Την ίδια μέρα 18/10/1944, μέρα που έμελε να εγκατασταθεί η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, στα Τρίκαλα τα ναζιστικά στρατεύματα από τα χαράματα ζέσταιναν τις μηχανές τους, έτοιμοι να εγκαταλείψουν την πιο πολυβασανισμένη περιοχή της Ελλάδας και την πόλη των Τρικάλων μια για πάντα.

Το πρωί της 18ης  Οκτωβρίου 1944, ημέρα Τετάρτη- μια ιστορική ημέρα- και απορεί κανείς για πιο λόγο τόσο η Περιφερειακή Διοίκηση Τρικάλων όσο και ο Δήμος Τρικάλων, κόμματα, σύλλογοι και οργανώσεις δεν έχουν ανακοινώσει ακόμη κανένα πρόγραμμα εορτασμού της πόλης για τη μεγάλη ιστορική μέρα της Απελευθέρωσης των Τρικάλων από την πιο κτηνώδη βία και βαρβαρότητα, διάρκειας 3,5 περίπου χρόνων που επέφερε τόσες πολλές υλικές καταστροφές και τόσα πολλά ανθρώπινα θύματα.

Η επιχείρηση εκκένωσης των ναζιστικών γερμανικών στρατευμάτων άρχισε από τα μεσάνυχτα της 17η Οκτωβρίου 1944 με μικρές εκρήξεις σε διαφορά μέρη της πόλης, σε κτίρια και αποθήκες που χρησιμοποιήθηκαν για διοικητικές υπηρεσίες, όπως το τηλεφωνικό κέντρο της πόλης και άλλες μικρές αποθήκες στρατιωτικού υλικού. Την αποξήλωση των σημαιών της μισητής ναζιστικής σβάστικας από το φρούριο και άλλα διοικητικά κτίρια των Γερμανών.

Την ίδια ώρα ομάδες Ελασιτών που είχαν ειδοποιηθεί από το ΕΑΜ Τρικάλων για την επικείμενη εγκατάλειψη της πόλης  βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τα Τρίκαλα και άλλες μικρότερες ομάδες Εφεδροελασιτών, είχαν εισχωρήσει στις συνοικίες και σε κεντρικά σημεία της πόλης με πλήρη μυστικότητα και καιροφυλαχτούσαν, αναμένοντας  τις τελευταίες κινήσεις των γερμανών.

Βασίλης Πάνος
Συνεχίζεται: Αύριο το ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου